QUYỀN CỦA DOANH NGHIỆP THEO QUY ĐỊNH PHÁP LUẬT

Về cơ bản, các quyền trong hoạt động kinh doanh bao gồm các quyền: Được tự do kinh doanh trong những ngành, nghề mà pháp luật không cấm; Tự chủ kinh doanh và lựa chọn hình thức tổ chức kinh doanh; chủ động lựa chọn ngành, nghề, địa bàn, hình thức kinh doanh; chủ động điều chỉnh quy mô và ngành, nghề kinh doanh; Tự do lựa chọn hình thức, phương thức huy động, phân bổ và sử dụng vốn; Tự do tìm kiếm thị trường, khách hàng và ký kết hợp đồng; Quyền kinh doanh xuất khẩu, nhập khẩu; Chủ động ứng dụng khoa học và công nghệ để nâng cao hiệu quả kinh doanh và khả năng cạnh tranh; được bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ theo quy định của pháp luật về sở hữu trí tuệ.

– Quyền tự do kinh doanh trong những ngành, nghề mà pháp luật không cấm: Hiến pháp năm 2013 (từ Điều 14 đến Điều 49), Điều 33 Hiến pháp ghi nhận: “Mọi người có quyền tự do kinh doanh trong những ngành nghề mà pháp luật không cấm”. Khoản 1 Điều 7 Luật Doanh nghiệp năm 2020 đã cụ thể hóa Hiến pháp, quy định: doanh nghiệp có quyền “Tự do kinh doanh ngành, nghề mà luật không cấm”.  Quyền tự do kinh doanh của thương nhân được hiểu là thương nhân được thực hiện các hoạt động thương mại mà pháp luật không cấm. Thương nhân có quyền tự do kinh doanh, nhưng không có nghĩa là tự do kinh doanh vô tổ chức mà phải kinh doanh trong khuôn khổ của pháp luật, tôn trọng quyền tự do kinh doanh của thương nhân khác. Tự do trong khuôn khổ của pháp luật có nghĩa là doanh nghiệp vừa chỉ được thực hiện các hoạt động kinh doanh mà pháp luật không cấm, khi thực hiện quyền tự do kinh doanh, thương nhân vừa phải tuân thủ những điều kiện pháp luật quy định hoặc phải có một số nghĩa vụ tương ứng.

– Chủ động lựa chọn ngành, nghề, địa bàn, hình thức kinh doanh; chủ động điều chỉnh quy mô và ngành, nghề kinh doanh: xuất phát từ nguyên tắc tự do kinh doanh. Doanh nghiệp chủ động lựa chọn ngành, nghề kinh doanh sao cho phù hợp với khả năng của doanh nghiệp, nhu cầu của thị trường. Đó có thể là bất cứ ngành nghề gì, thuộc bất cứ lĩnh vực nào không thuộc danh mục ngành nghề, lĩnh vực pháp luật cấm kinh doanh. Trong quá trình kinh doanh, doanh nghiệp có quyền lựa chọn địa bàn, hình thức kinh doanh, có quyền xác định quy mô kinh doanh. Pháp luật chỉ quy định vốn tối thiểu để thành lập doanh nghiệp trong một số ngành nghề, chứ không hạn chế sự phát triển về vốn cũng như quy mô kinh doanh của doanh nghiệp.

– Doanh nghiệp có quyền tự do lựa chọn hình thức, phương thức huy động, phân bổ và sử dụng vốn: Doanh nghiệp muốn phát triển, mở rộng quy mô kinh doanh thì phải huy động vốn ở nhiều nguồn khác nhau. Doanh nghiệp có quyền lựa chọn những hình thức và cách thức huy động vốn cho phù hợp với điều kiện cụ thể của mình và theo quy định pháp luật. Ngoài nguồn vốn ban đầu doanh nghiệp có thể huy động bằng cách tăng vốn điều lệ hoặc tạo thêm vốn bằng cách đi vay, phát hành trái phiếu theo quy định.

– Doanh nghiệp có quyền tự do tìm kiếm thị trường, khách hàng và ký kết hợp đồng: Trong nền kinh tế thị trường, việc lựa chọn khách hàng để hợp tác là vấn đề đặc biệt quan trọng. Việc giao dịch với bất kì đối tác nào là phụ thuộc vào ý chí của doanh nghiệp, doanh nghiệp có quyền trực tiếp giao dịch để ký kết hợp đồng theo nguyên tắc tự nguyện, bình đẳng, cùng có lợi và không trái pháp luật.

– Quyền kinh doanh xuất khẩu, nhập khẩu: Đây là sự đảm bảo pháp lý để doanh nghiệp có một sân chơi đủ rộng và bình đẳng để phát triển hoạt động kinh doanh. Doanh nghiệp có quyền trực tiếp tiêu thụ sản phẩm, hàng hóa của mình bằng xuất khẩu cũng như nhập khẩu hàng hóa từ nước ngoài để phục vụ cho hoạt động kinh doanh, phù hợp với chức năng kinh doanh đã được xác định trong Giấy chứng nhận kinh doanh.

– Chủ động ứng dụng khoa học và công nghệ để nâng cao hiệu quả kinh doanh và khả năng cạnh tranh; được bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ theo quy định của pháp luật về sở hữu trí tuệ: Trong phạm vi ngành nghề đã đăng ký kinh doanh, doanh nghiệp có quyền tự mình quyết định những vấn đề phát sinh trong hoạt động kinh doanh.